Online leren is veel minder effectief

''Uit alle studies blijkt dat je uit online curcussen minder leert'' stelt Prof. Wim Van Den Broeck (VUB) in deTijd 14 maart 2020.

Neuropsychiater prof. dr. Theo Compernolle onderschrijft dat in zijn boek Ontketen je Brein:
''Ik denk dat dit dilemma tussen het consumeren van trivia en het verwerken en creeren van informatie ook de belangrijkste oorzaak is waarom de MOOCs (massive open online courses) het niet hebben gered. Een MOOC is een online universitaire cursus op hbo- of universitair niveau, soms ontwikkeld door de beste wetenschappers en leraren en vaak kosteloos, die iedereen overal ter wereld kan volgen. Doel van deze cursussen is dat mensen op minder prestigieuze colleges in de VS en in de armste landen onderwijs van goede kwaliteit kunnen krijgen, waardoor het hoger onderwijs wordt gedemocratiseerd. Zoals een onderzoek van de University of Pennsylvania Graduate School of Education echter heeft aangetoond,[i] zijn de resultaten ondanks de enorme en enthousiaste investeringen in energie en geld buitengewoon teleurstellend. Dit onderzoek richtte zich op miljoenen mensen die zich hebben ingeschreven en de uitkomst was dat slechts tussen de 27 en 68 procent van de deelnemers zelfs maar de moeite nam om ten minste een college te bekijken, en dat slechts 2 tot 14 procent de cursus min of meer tot het eind volgde. Een experiment met onlinetutors leverde slechts iets betere resultaten op.[ii]

Ik denk dat een van de belangrijkste redenen voor deze ernstige mislukking te maken heeft met het feit dat de enthousiaste initiatiefnemers volledig hadden onderschat hoezeer ons gedrag wordt beïnvloed door de manier waarop we een context ervaren, en door de mate waarin het www zich heeft ontwikkeld tot een context die sterk wordt gekenmerkt door de consumptie van trivia en dus het tegengestelde is van een leeromgeving. Om informatie te verwerken hebben we een heel andere context nodig, een context die bijdraagt aan reflectie en aan echte gesprekken en discussies. Dat zijn activiteiten die om inspanning vragen en vereisen dat je voor langere tijd volledig bent afgesloten van elke vorm van afleiding (meer hierover in de volgende hoofdstukken). Zon context, structuur en omgeving worden geboden door een goede hogeschool of universiteit, zelfs als de daar aangestelde docenten en hoogleraren niet de beste wetenschappers ter wereld zijn, zolang ze hun studenten maar instrueren en trainen om offline te reflecteren. Dit is de absolute tegenpool van de www-context.

Als mijn veronderstelling klopt, zullen MOOCs niet overleven als ze hun studenten niet instrueren en trainen in stelselmatig offline zijn teneinde te reflecteren en informatie te verwerken – iets wat me als heel moeilijk lijkt zolang je online bent. Mijn veronderstelling lijkt gesteund te worden door het feit dat de cijfers voor voltooiing van een cursus in het PENN-onderzoek iets hoger liggen, hoewel nog steeds heel laag (ongeveer 6 tegenover 2,5 procent), voor cursussen met minder studielast en huiswerkopdrachten. Deze cursussen belasten studenten dus duidelijk minder als het gaat om het verwerken van informatie. Sommige MOOC-pioniers denken dat de oplossing ligt in het benadrukken van contact en communicatie tussen studenten via sociale media, en niet zozeer in op de inhoud die door een hoogleraar wordt aangeboden. Maar zoals we hierna nog zullen zien, hebben virtuele bijeenkomsten en discussies geen enkele zin wanneer niemand de tijd neemt om zich er goed op voor te bereiden door de onderliggende feiten te bestuderen, overdenken en verwerken. Zonder deze voorbereiding is overleg tussen studenten slechts een vruchteloze uitwisseling van ongefundeerde meningen.

Mijn ervaring als student en als succesvol docent is dat een van de belangrijke rollen van een hoogleraar is om studenten enthousiast te maken voor het betreffende onderwerp en hen op die manier te motiveren om zich in te zetten voor hun studie, en wellicht kiezen ze op basis hiervan zelfs wel hun latere beroep.[iii] Zelfs de beste MOOCs zijn hiertoe niet in staat. Een levensechte cursus van een goede leraar samen met andere geinteresseerde studenten staat tegenover een MOOC als een levensecht concert samen met andere fans tegenover ditzelfde concert op tv, of als een postkaart tegenover het echte landschap.''

Uit: Ontketen je brein, Theo Compernolle. Lannoo 2014. P18--20

[i] www.gse.upenn.edu/pressroom/press-releases/2013/12/penn-gse-study-shows-moocs-have-relatively-few-active-users-only-few-persisti.
[ii] 'After Setbacks, Online Courses Are Rethought'. Tamar Lewin, New York Times. 10 december, 2013.
[iii] 'Over bevlogen, enthousiasmerend en inspirerend onderwijs'. Theo Compernolle in Van jonge mensen, de dingen die gaan en komen Theo Doreleijers. 2013. Vrije Universiteit Amsterdam.